Şiraz - İran'ın Edebiyat ve Tarih Başkenti

Şiraz, Tebriz'den sonraki 2. durağım oluyor. Tebriz'den Aseman hava yollarına ait Fokker 100 model bir uçakla buraya uçtum. İran üzerindeki yaptırımlar maalesef havacılığı da kapsıyor. Uçaklar genelde eski, sık sık arızalar, kazalar yaşanıyor. İki saate süren bir uçuş sonrası ülkenin güneyindeki Şiraz'a varıyoruz.

Şiraz ülkenin 5. büyük şehri ve Fars Eyaletinin baş şehri. Şehirde 2 milyona yakın kişi yaşıyor. Binlerce yıllık geçmişi olan şehir bu uzun yüz yıllar boyunca ticaret rotaları üzerinde yer aldığından sürekli önemini korumuş.

Şiraz'da Hava-Ne Zaman Gelinmeli?

Ülkenin güney batısında bulunan şehir kuzey illerine göre daha ılıman bir iklime sahip. Zaman zaman oldukça fazla yağış alan bölge, fazla ağaçlık olmamasının da etkisiyle sık sık sellerle ve su baskınlarıyla yüzleşiyor.

Geldiğim dönemden kısa bir süre önce yine büyük bir sel yaşayan şehirde 20 yakın kişi hayatını kaybetmiş, ancak şehirde gezerken selin kalıntılarının çoğunun temizlenmiş olduğunu gördüm. Yazları oldukça sıcak olabilen şehirde etrafını çevreleyen yüksek dağların da etkisiyle kışları da soğuk geçebiliyor. Ziyaret için en güzel aylar nisan ayının ortalarından haziranın ilk haftaları ile eylül itibariyle kasım ayının ortalarına kadar olan dönem. Burada en çok dikkat edilecek husus martın son haftası ile nisan ayının ilk haftasının "Nevruz" dönemi olduğunu akılda tutmak. Bu dönemde tüm İranlılar tatilde oluyor, tahmin edebileceğiniz gibi her yer kalabalık ve pahalı.

Şiraz'ın Tarihi

Şehrin geçmişine dair en eski kayıtlar milattan önce 2000'lere, Elamlılara kadar gidiyor. Ancak şehrin yaklaşık 6000 yıl önce kurulduğu tahmin ediliyor. 13. yüz yıllarda Persin önde gelenlerinin buraya taşınması bu bölgeyi sanat ve edebiyatta ön plana çıkarmaya başlamış. İran'ın en meşhur iki şairi Hafız ve Saadi burada doğmuş ve halen mezarları şehir sınırları içerisinde. Şiraz için dönemin edebiyat ve sanat başkenti demek yanlış olmayacaktır.

Şiraz'ın neleri meşhur? Neler Alınabilir?

Şairi, edebiyatı ve sanatı dışında Şiraz'ın şarapları da meşhur. Şehrin etrafında üzüm bağları göze çarpıyor. İslami devrim sonrası satışı, bulunması kolay olmasa da halen ücra köşelerde, şehir dışına gittiğinizde teklif edilebiliyor ve isterseniz dışarıdan içini belli etmeyen şişelerde satışı yapılıyor. Ancak ülke dışına çıkarılabileceğinden şüpheliyim.

Şiraz aynı zamanda bahçeleriyle de meşhur. Şehrin merkezinde bir kaç kilometre yarı çap içerisinde pek çok bahçe göreceksiniz. Eski tarz Fars evleri, içerisi oldukça aydınlık, tüm duvarları parlak cam işleriyle süslü, önünde geniş bir havuz ve havuzun etrafı çeşit çeşit çiçeklerle süslenmiş bahçelerden oluşuyor. Pek çoğuna 5-20 bin tümen arası bir ücret ödeyerek girebilirsiniz.

Şiraz'da kilim, halı, baharat v.b. otantik ürünleri uygun fiyata bulabilirsiniz. Özellikle Vakil Bazaar'da çok güzel el yapımı ve uygun fiyatlı alışveriş yapma imkanı var.

Ulaşım

Şehir içi ulaşımda toplu taşıma oldukça etkin. Ancak taksi fiyatları inanılmaz ucuz, zamanınız kısıtlıysa toplu taşımayı kullanmaktansa tercih edebilirsiniz. Ülkede Uber benzeri "Snapp" denen bir uygulama, hem yerel kişiler hem de gezginler tarafından sıkça kullanılıyor. Bu uygulama özel araç sahiplerinin sizi taksi gibi taşımasını sağlıyor. Taksiden de çok daha ucuz. Taksi zaten inanılmaz ucuz kıyaslamayı ona göre yapın. Biraz akılda kalması için 20-30 kilometre gibi yerler size 10 TL'ye mal oluyor.

Şiraz'da ayrıca şehri doğu batı ve kuzey güney yönlerinde kesen bir metro hattı var. Şehrin görülmesi gereken yerleri yürüme mesafesinde olduğundan pek kullanmak zorunda kalmayacaksınız.

Şehirler arası ulaşım ucuz ve günün hemen hemen her saati büyük şehirlere otobüs bulmak mümkün. Eğer Şiraz'dan Bendarabbas, Yazd ya da Isfahan'a geçmek istiyorsanız otogara gidip kendiniz bilet alabileceğiniz gibi, kaldığınız yerden sizin için ayarlamasını isteyebilirsiniz. Diğer bir seçenek kaldığınız Otelinizden-hostelinizden sizin için bilet ayarlamasını istemekv, ya sizi gelip alıyorlar, ya da hoteliniz-hosteliniz sizin için bir de taksi ayarlıyor, tabi bunun karşılığında fiyatın daha yüksek olacağını tahmin edebilirsiniz.

İnsanları?

Gelmeden önce İran misaferperverliğini duymuş ya da okumuşsunuzdur. Unutun, bir level daha yukarısını hayal edin. İnsanlar size yardımcı olmak için inanılmaz uğraşıyorlar. Size yiyecek-içecek ısmarlamaya, yol tarif etmeye, telefonlarını veya instagram adreslerini vererek gerekirse aramanızı rica ediyorlar. Açıkçası bu seviyede misafirperverlik olabileceğini tahmin etmezdim.

Gençlerin neredeyse tamamı güzel bir ingilizce konuşabiliyor. Sizinle fazla göz teması kurmamaya, rahatsız etmemeye çalışıyorlar. Ama bir kez selam verirseniz hemen samimi oluyorlar, gerçek yardımseverliği görüyorsunuz. Nemlendirici kremi nereden alabileceğimi sorduğum kızların beni eczaneye kadar götürüp, krem parasını ödemelerini unutamayacağım.

Yeme-İçme

Kültürümüze uzak olmayan bir mutfakları var, eğer bir eve konuk olur ve yemeklerini yerseniz benzer tatlar alacaksınız. Yollarda kebap ve döner satan yerler ağırlıkta. Ayrıca genellikle tatlı ürünlerin satıldığı pastaneler var. Tuzlu bir şeyler aradığınızda bulmakta zorlanacaksınız.

Kafeler ağırlıkla Vekil Çarşısının bulunduğu meydanda. Ancak son zamanlarda turistlerin sıklıkla buraya gelmesiyle birlikte ara sokaklarda kafeler açılmaya başlanmış. Özellikle hostellerin bulunduğu bölgede güzel kafeler bulabilirsiniz. Gezginlerin dışında öğrencilerin tercih ettiği bu mekanlarda zaman zaman canlı müzik etkinlikleri de düzenleniyor. Fikir oluşturması amacıyla örnek vermek gerekirse bu tarz bir kafede ortaboy bir latte 15 bin tümen, yaklaşık 8-10 lira.