Yazd - İran Görülmesi Gereken Yerler

Geçmişi binlerce yıl eskiye giden, Zerdüştlüğün merkezi Yazd şehri, bir kaç günü dolu dolu geçirebileceğiniz, küçük ama güzel bir şehir. Benim gezimi güzelleştiren, sizlerin de mutlaka görmeniz gerektiğini düşündüğüm yerleri yazımızda detaylı olarak yazdım.

Amir Chakhmaq Kompleksi

Burası şehrin tam merkezinde yer alan, cami, havuz, kervansaray hamam ve su kuyusu ile çeşitli restoran ve hediyelik eşyaların satıldığı bir meydan. Kompleks denmesinin sebebi de bu. Her ne kadar minareleri görseniz de burada kullanımda bir cami bulunmuyor. Gündüzden ziyade gece fotoğraf çekmek için harika bir nokta. Minarelerin etrafındaki duvarlar tamamıyla turuncu renkli ışıklarla aydınlatılıyor, önündeki havuzdan yansıyan görüntü ile de harika kareler sunuyor. Hatta İran gezimi tümüyle kıyaslarsam bile en güzel gece fotoğraflarımın buraya ait olduğunu söyleyebilirim.

Buranın inşası 1400'lere kadar gidiyor. Burası ismini dönemin valisi Amir Celaleddin Çakmak'tan alıyor. Türkçe yazdım çünkü anlamını sorduğumda bildiğimiz anlamda değil ama ateş yakmak için kullanılan taşlara verilen isim olduğunu öğrendim. Aslında türkçedeki çakmak kelimesi de, çakmak taşından geliyor.

Jameh Mosque - Cuma Camii

Burada biraz isim karışıklığı var. Farsçada burasının adı Yazd Cami Mescidi ya da Cuma mescidi olarak biliniyor. Önüne-arkasına bir de ingilizce tanımını ekleyince aynı anlama gelen ama birden fazla tekrar edilen kelimelerden oluşan bir isim çıkmış.

Burası Amir Çakmak Kompleksine 10 dakika yürüme mesafesinde, saat kulesinin tam karşısında yer alıyor. Renkli dükkanlar, trafiğe kapalı alan ve saat kulesinin önünde bekleyen sıra sıra taksilerden doğru yerde olduğunuzu anlayacaksınız.

Cami 12. yüzyılda inşa edilmiş. Bölgedeki en eski yapılardan biri. Tarihçilere göre Sasaniler burasını ateş tapınağı olarak kullanırken, Alaaddin Garşab tarafından camiye dönüştürülmüş. Caminin işlemelerinde Azeri ve Fars etkileri görülüyor. Aynı zamanda iki adet minare İran'ın en yüksek minareleri. Her ne kadar cami olsa da turistler 9'dan sonra içeriye alınıyor ve giriş ücreti 20 bin tümen, yaklaşık 10 lira. Cami girişi güzel fotoğraflar çekmek için ideal, ancak ışık en güzel akşam üzeri vuruyor. Sabah saatleri de turistlerin olmadığı, içerisinde insan olmayan kareler için tercih edilebilecek saatler.

Fire Temple - Ateş Kadeh

Yazımızın girişinde Yazd'in Zerdüştlüğün doğduğu yer olduğundan bahsetmiştim. Ateş Kadeh'de Zerdüştler için kutsal bir mekan. İçeriye giriş ücreti 15 bin tümen, yaklaşık 8 lira. İçeriye girdiğinizde güzel ve etkileyici bir ilahi sizi karşılıyor. Duvarlarda çeşitli dini şiirler ve açıklamalarını göreceksiniz. Salonun ortasında, duvardaki camlı alanın arkasında göreceğiniz ateş tam 900 yıldır yanıyor. Bu tür tapınaklardan dünya üzerinde 150'den fazla varmış ve pek çoğu Hindistan'daymış. 10 dakikalık bir ziyaret süresi yeterli olacaktır.

Devlet Bahçesi

Burası biraz şehrin dışında kalıyor. Bana çekici gelmediği için gitmedim. İngilizce sitelerde Devled Abad Garden olarak da görebilirsiniz. Hikayesine gelince Zand Hanedanlığı zamanında 1750'lerde yaptırılmış. 40 bin metrakare bir alanı kaplıyormuş. Vaktiniz varsa ve parklara ilgi duyuyorsanız değerlendirebilirsiniz.

İskender'in Hapishanesi

Burası Yazd'ın eski mahallelerinde bulunan tarihi bir yapı. Geçmişi 15. yüzyıla gidiyor. Her ne kadar ismi İskender'in Hapishanesi olarak geçse de burası bir medrese olarak işlev görmüş. Tarihçiler de ismin nereden geldiği konusunda fikir birliği edememiş. Bazısı burasının bir Hafız şiirinden geldiğini düşünürken, bazısı İskender'in burasını ileri bir karakolda hapishane olarak inşa ettirdiğini düşünüyor.

Kharanaq Köyü

Tarihi 1000 yıl öncesine dayanan, Yazd ile Meybood arasında bulunan terk edilmiş bir köy. Bu köyü özel yapan evlerin tamamının balçıktan yapılmış ve bugün için terk edilmiş olması. Açıkçası benim için Yazd gezimde en büyük kazanç burası oldu. Terk edilmiş olmasına rağmen oldukça iyi korunmuş durumdaydı.

Giriş yazı tarihi itibariyle 15 bin toman yaklaşık 6 lira idi. Köyün hemen altında Kacar imparatorluğundan bir cami ve köprü de var. Oraları da dahil ederseniz gezmeniz bir saat kadar zamanınızı alabilir. Güzel fotoğraflar çekebileceğiniz, sizi yüz yıllar öncesine götürecek bir havası var.

Chak Chak Temple

Yine günü birlik bir tur ile gelebileceğiniz, Yazd'a yaklaşık 1 saat uzaklıktaki tarihi bir yer. Burası Zerdüştler için bir nevi "kabe" olarak işlev görüyormuş. Her yıl Haziran ayının 14-18'i arası, çoğunluğu Hindastan'dan olmak üzere binlerce Zerdüşt hacı buraya geliyormuş.

Hikayesi şöyle; Sasani Kralı Yazdegerd'in kızı Nekbanu, Arap akınlarından sonra geri çekilmek zorunda kalıyor ve Ahuramazda'ya onu düşmanlarından koruması için dua ediyor. Duası kabul olunuyor ve bu bölgeye geldiklerinde dağ onlar için bir korunak oluyor.

Gerçekten de bu yerin dört bir yanı çok yüksek dağlar ile çevrili ve korunmak için oldukça iyi bir konumda. Moğolların saldırılarında da pek çok kişinin bu bölgeye geldiği söyleniyor. Chak Chak ne demek diye sorarsanız aslında su damlama sesinin Farsça'daki karşılığı oluyor. Bizdeki "Şıp Şıp" gibi. Dağlara tırmandıkça kayalıklardan başka bir şey görülmüyor ancak 2000 yıldır yanan ateşin olduğu tapınağa girdiğinizde dağlardan sızıp gelen ve her tarafta yankılanan sesleri duyuyorsunuz.

Maybud Şehri

Meybood Yazd'a oldukça yakın konumda küçük bir şehir. Yazd'den İsfahan'a gidecekseniz yolunuz buradan geçecek. Burada eski dönemlerde nasıl yaşandığına dair pek çok eser halen ayakta. Topraktan yapılmış kaleler, yazın sıcaklarında buz kullanabilmek için yapılan buz depoları, evet yanlış okumadınız, yazın sıcaklıkların 45-50 derecelere çıktığı bu topraklarda buz depoları yapılmış, kışın havuzlarda donan su, rüzgardan yararlanarak soğutulan depolarda yaz aylarına kadar saklanıp, kullanılmış. Ayrıca Meybood'da eski güvercin evlerini ve kervansarayı görebilirsiniz.

İran ile ilgili diğer yazılara göz atmayı unutmayın...